Xạ hình tuyến vú

- Các vùng xương b ị tổn thương hay vùng xương b ị phá huỷ thư ng đi kèm với tái tạo xương, mà h ệ quả là tăng ho ạt đ ộng chuyển hoá và quay vòng canxi và phospho. - Nếu dùng các đ ồng vị phóng xạ hoặc các chất có chuyển hoá tương đồng với canxi và phospho cho vào cơ th ể ngư i bệnh, thì chúng sẽ tập trung tại các vùng có tái tạo xương cao hơn h ẳn so với tổ chức xương bình thư ng. - Đánh d ấu các chất này bằng các đ ồng vị phóng xạ thích h p, tiêm vào tĩnh m ạch ngư i bệnh sau đó ghi hình. Những nơi xương b ị tổn thương có quá trình trái tạo xương s ẽ có tập trung hoạt đ ộ phóng xạ cao hơn so v ới tổ chức xương lành xung quanh.

I. ĐẠI CƯƠNG

- Các vùng xương b ị tổn thương hay vùng xương b ị phá huỷ thư ng đi
kèm với tái tạo xương, mà h ệ quả là tăng ho ạt đ ộng chuyển hoá và quay vòng
canxi và phospho.
- Nếu dùng các đ ồng vị phóng xạ hoặc các chất có chuyển hoá tương đồng
với canxi và phospho cho vào cơ th ể ngư i bệnh, thì chúng sẽ tập trung tại các
vùng có tái tạo xương cao hơn h ẳn so với tổ chức xương bình thư ng.
- Đánh d ấu các chất này bằng các đ ồng vị phóng xạ thích h p, tiêm vào
tĩnh m ạch ngư i bệnh sau đó ghi hình. Những nơi xương b ị tổn thương có quá
trình trái tạo xương s ẽ có tập trung hoạt đ ộ phóng xạ cao hơn so v ới tổ chức
xương lành xung quanh.

II. CHỈ ĐỊNH

Xác đ ịnh và chẩn đoán phân bi ệt tổn thương xương: viêm tuỷ xương v ới
viêm mô mềm.

III.CHỐNG CHỈ ĐỊNH

- Ngư i bệnh có thai.
- Với ngư i bệnh đang còn thuốc cản quang hay chế phẩm cản quang
trong cơ thể.
- Ngư i bệnh vừa thực hiện ghi hình phóng xạ với Tc99m trong vòng 24 -
48 gi .

IV. CHUẨN BỊ

1.Người thực hiện
- Bác sỹ chuyên khoa Y học hạt nhân
- Điều dư ỡng Y học hạt nhân
- Nhân viên hóa dư c phóng xạ
- Kỹ thuật viên Y học hạt nhân
2. Phương tiện, thuốc phóng xạ , vật tư tiêu hao
- Máy ghi đo Gamma Camera, SPECT có trư ng nhìn rộng, Collimator
năng lư ng thấp, đa m ục đích, đ ộ phân giải cao.
- Máy chuẩn liều bức xạ gamma, máy đo rà b ức xạ gamma.
- Thuốc phóng xạ: ĐVPX:
99m
Tc - T1/2 = 6 gi ; mức năng lư ng
Eγ=140keV.
- H p chất đánh dấu: MPD.
259
- Liều 15 -20mCi với ngư i lớn, 0,25 -0,3 mCi/kg với tr em, tiêm tĩnh
mạch.
- Bơm tiêm 1ml,3ml,5ml,1 0ml.
- Kim lấy thuốc, kim tiêm.
- Bông, cồn, băng dính.
- Găng tay, kh ẩu trang, mũ, áo chì, kính chì y t ế cho các ngư i thực hiện
kỹ thuật.
3. Chuẩn bị người bệnh
- Phổ biến cho ngư i bệnh sau khi tiêm thuốc phóng xạ cầnuống nhiều
nước (1-2 lít nư ớc, tr em 20 ml/kg thể trọng , đi ti ểu thư ng xuyên. Đi ti ểu
trước khi ghi hình. Tránh dây nư ớc tiểu vào cơ th ể.
- Tháo các đ ồ trang sức hoặc vật dùng bằng vàng, bạc, kim loại khi nằm
trên bàn ghi đo.
- An thần trư ớc khi ghi hình nếu tr không h p tác.
4. Hồ sơ bệnh án
Theo quy đ ịnh của Bộ Y tế

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Kiểm tra hồ sơ, bệnh án
2. Kiểm tra ngư ời bệnh
3.Thực hiện kỹ thuật
3.1. Tách chiết - Đánh dấu DCPX
- Chiết Tc99m từ bình chiết Mo-Tc
- Bơm dung d ịch Tc99m pertechnetate vào lọ MDP, lắc đ ều đ ể đư c dung
dịch đ ồng nhất, ủ trong 20-30 phút ở nhiệt đ ộ phòng.
- Hút liều DCPX Tc99m-MDP 15-20 mCi với ngư i lớn, 0,25-0,3 mCi/kg
với tr em, cho mỗi ngư i bệnh.
3.2. Tiêm DCPX và ghi đo
- Ngư i bệnh nằm, camera đặt tại vị trí nghi có tổn thương, l ấy cả phần
tương ứng bên đối diện.
- Tiêm tĩnh mạch DCPX Tc99m -MDP liều đã chuẩn bị như trên.
- Tiến hành ghi đo
+ Pha 1 (Pha tư ới máu - flow phase : ghi hình đ ộng ngay sau khi tiêm, 2 –
4 giây/hình trong th i gian 1 phút.
+ Pha 2 (Pha hồ máu – bloodpool phase : ghi hình tĩnh sau pha tư ới máu,
1 phút/hình trong th i gian 5 phút.
260
+ Pha 3 (Pha muộn): sau tiêm 3 gi , ghi hình tĩnh t ại vùng tổn thương
(200,000 – 300,000 counts) và ghi hình toàn thân với tốc đ ộ 10-14 cm/phút, với
tr em có thể thấp hơn k hoảng 8 – 10 cm/phút).
- Có thể ghi hình muộn 24 gi sau khi tiêm: sẽ cung cấp những hình ảnh
chính xác hơn do ho ạt đ ộ phóng xạ ở nơi kh ng t ổn thương đã gi ảm đi nhi ều, tỷ
số giữa xương b ị tổn thương và xương bình thư ng sẽ tăng cao và hình ảnh phân
biệt sẽ rõ ràng hơn.
VI.ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ
1. Hình ảnh bình thường
- Chất phóng xạ tập trung đ ồng đ ều, cân đ ối trên toàn bộ hệ thống xương. - -
- Chất phóng xạ tập trung hơi cao t ại vùng khớp, dây chằng, xương b ả vai. -
- Ở tr em đang l ớn: đĩa s ụn, đư ng khớp giữa xương s ọ thư ng