Chọc hút khí - dịch trung thất là kỹ thuật nhằm giải phóng sự chèn ép do
khí hoặc dịch trong khoang trung thất bằng cách chọc kim qua thành ngực.
Chọc hút khí trung thất là phương pháp ít đư c sử dụng.
I. ĐẠI CƯƠNG
Chọc hút khí - dịch trung thất là kỹ thuật nhằm giải phóng sự chèn ép do
khí hoặc dịch trong khoang trung thất bằng cách chọc kim qua thành ngực.
Chọc hút khí trung thất là phương pháp ít đư c sử dụng.
II. CHỈ ĐỊNH
Tràn khí - dịch trung thất xác đ ịnh trên lâm sàng hoặc X-quang, siêu âm,
là nguyên nhân gây ra suy hô hấp.
III.CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Không có chống chỉ định tuyệt đ ối
- Cần chú ý khi chọc hút trong những trư ng h p sau
+ Tổn thương da t ại chỗ định chọc
+ Có rối loạn đ ng - cầm máu nặng.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện
- 01 bác sỹ đã làm thành th ạo kỹ thuật chọc hút khí - dịch trung thất.
- 01 đi ều dư ỡng đã đư c đào t ạo phụ giúp chọc hút khí - dịch trung thất.
2. Phương ti ện
- Bộ dụng cụ sát khuẩn (khay vô khuẩn, bát đ ựng cồn, panh...)
- Găng tay v khu ẩn: 01 đ i - Bơm tiêm 20ml, 50ml
- Kim luồn 16G; Chạc ba; Thuốc gây tê tại chỗ lidocain 2%: 01 ống;
atropin 0,25 mg : 1 ống.
3. Người bệnh
Ngư i bệnh ký vào giấy chấp nhận thủ thuật sau khi nghe bác sỹ giải
thích
4. Hồ sơ bệnh án
Bác sỹ tiến hành thủ thuật ghi đ ầy đ ủ về chẩn đoán, ch ỉ định và cách thức
chọc hút khí - dịch trung thất
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ
- Chỉ định làm thủ thuật của bác sĩ: v ị trí chọc, xét nghiệm đ ng c ầm máu
của ngư i bệnh. 110
- Giấy chấp nhận thủ thuật của ngư i bệnh hoặc ngư i nhà.
2. Kiểm tra ngư ời bệnh
Bác sỹ thực hiện thủ thuật khám lại ngư i bệnh đ ể xác đ ịnh bên tràn khí,
vị trí đ ịnh chọc hút.
3. Thực hiện kỹ thuật
- Ngư i bệnh ở tư th ế nằm ngửa, kê gối đ ể nửa thân trên cao 30
0
- Ngư i thực hiện rửa tay, đi găng v khu ẩn.
- Điều dư ỡng sát khuẩn vùng đ ịnh chọc: Vị trí tại hố trên xương đòn
đư ng giữa đòn, vào khoa ng trung thất hoặc vị trí nhiều khí hoặc dịch nhất (dựa
trên lâm sàng hoặc siêu âm).
- Ngư i thực hiện tiến hành gây tê từng lớp bằng lidocain 2% cho tới
khoang trung thất bằng kim 24G.
- Sau khi thăm dò ra khí ho ặc dịch, thay kim gây tê bằng kim luồn 16G
vào khoang trung thất. Khi hút ra khí hoặc dịch một tay đ ẩy vỏ kim vào sâu
trong khoang trung thất, một tay rút nòng sắt ra khỏi vỏ kim. Sau đó l ắp lại bơm
tiêm vào đ ốc kim, hút thử nếu ra khí hoặc dịch lắp chạc ba vào đ ầu kim luồn.
- Dùng chạc ba và bơm 50ml đ ể hút khí hoặc dịch ra khỏi khoang trung
thất cho đ ến khi kh ng hút thêm đư c nữa.
VI. THEO DÕI
Theo dõi toàn trạng và mức đ ộ suy hô hấp của ngư i bệnh trong quá trình
làm thủ thuật.
VII. TAI BIẾN
VÀ XỬ TRÍ
- Cư ng phế vị : đ ặt ngư i bệnh nằm đ ầu thấp, gác chân lên cao, tiêm
một ống Atropin 1/4mg pha loãng với 2 ml Natriclorua 0,9% tĩnh m ạch hoặc 01
ống tiêm dư ới da.
- Tràn khí trung thất tăng lên: th ở oxy, đ ặt dẫn lưu khí.
- Tràn máu trung thất: hút dẫn lưu d ịch dẫn lưu, n ếu nặng truyền máu,
chuyển ngoại khoa can thiệp
phẫu thuật.
- Nhiễm trùng vị trí chọc, tràn mủ trung thất: lấy bệnh phẩm nhuộm soi,
nuôi cấy tìm căn nguyên vi khu ẩn, dùng thuốc kháng sinh, hút dẫn lưu m ủ.
- Ngoài ra có thể gặp: thủng thực quản, khí quản, mạch máu cuống tim,
tổn thương màng tim, cơ tim …
