PHẪU THUẬT TRĨ BẰNG PHƯƠNG PHÁP FERGUSON

I. ĐẠI CƯƠNG

phẫu thuật cắt bỏ từng búi riêng rẽ, điều trị bệnh trĩ ở mức độ nặng hoặc đã
dùng các phương pháp nội khoa, điều trị thủ thuật thất bại. Đây là kỹ thuật cải
tiến từ phẫu thuật Milligan - Morgan (1937). Sau khi thắt gốc, cắt búi trĩ, các cầu
da niêm mạc không để mở mà sẽ được khâu kín lại (Ferguson 1959).

II. CHỈ ĐỊNH

Tương tự chỉ định trong phẫu thuật cắt trĩ theo phương pháp Milligan -
Morgan, cụ thể:
- Trĩ độ 3, độ 4, sa trĩ tắc mạch.
- Trĩ đã được điều trị bằng các phương pháp khác thất bại còn sa và chảy
máu.
- Trĩ kèm các bệnh cần phẫu thuật khác ở hậu môn: nứt kẽ, rò,…
II. CHỐNG CHỈ ĐỊNH
(xem bài nguyên tắc chung phẫu thuật vùng hậu môn – trực tràng)
III. CHUẨN BỊ
(xem bài nguyên tắc chung phẫu thuật vùng hậu môn – trực tràng)
I

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Tư thế
(xem bài nguyên tắc chung phẫu thuật vùng hậu môn – trực tràng)
2. Vô cảm
(xem bài nguyên tắc chung phẫu thuật vùng hậu môn – trực tràng)
3. Kỹ thuật
3.1. Nong hậu môn, bộc lộ các búi trĩ.
3.2. Đặt van Hill - Ferguson (van bán nguyệt che phần còn lại của ống hậu môn
trực tràng để bộc rõ búi trĩ sẽ cắt) 24
3.3. Phẫu tích cắt từng búi trĩ: thường bắt đầu ở búi 3h. Tiêm thấm dung dịch
Xylocain có Adrenalin pha loãng để dễ phẫu tích bóc tách. Sau khi cắt da ở mép
hậu môn, phẫu tích bóc tách búi trĩ từ da tới niêm mạc hậu môn trực tràng khỏi
lớp cơ tròn trong tới gốc búi trĩ (cắt dây chằng Parks). Khâu thắt gốc búi trĩ bằng
chỉ chậm tiêu (thường dùng loại Vicryl 2.0). Cầm máu diện cắt búi trĩ. Khâu
mép cắt từ trong ra ngoài. Tức là mũi khâu đầu tiên từ niêm mạc trực tràng tới
niêm mạc hậu môn và kết thúc ở da rìa hậu môn. Có thể khâu mũi rời hoặc khâu
vắt. Nên dùng loại chỉ nhỏ, tự tiêu (Vicryl 4.0 hoặc 5.0).
3.4. Thực hiện tương tự với các búi trĩ còn lại (8h và 11 h).
3.5. Kiểm tra lại vết mổ: cầm máu, hậu môn không hẹp (đút lọt dễ dàng ngón
trỏ). Có thể đặt một miếng băng có tác dụng cầm máu như loại surgicel hay
spongel ép nhẹ lên vết mổ. Băng mỡ với bétadine.
V. THEO DÕI
(xem bài nguyên tắc chung phẫu thuật vùng hậu môn – trực tràng và cắt trĩ
phương pháp Milligan- Morgan)
- Thường cho kháng sinh, thuốc giảm đau 3 ngày – 5 ngày loại
metronidazol, paracetamol. Ngày đầu dùng đường tiêm, từ ngày thứ 2 dùng
đường uống. Uống thêm thuốc nhuận tràng, tránh táo bón đọng phân trong trực
tràng gây kích thích đại tiện, gây đau kéo dài. Bắt đầu ăn trở lại sau mổ 12 giờ.
- Săn sóc tại chỗ: giữ sạch vết mổ (sau đại tiện rửa sach hậu môn, thấm
khô). Thường không cần đặt viên đạn điều trị trĩ (Proctolog) vào hậu môn.
Không ngâm rửa hậu môn tránh bục đường khâu da niêm mạc.
VI. XỬ TRÍ BIẾN CHỨNG
- Chảy máu: ít gặp, do vết thương đã được khâu chủ động, Thường đại tiện
có dính ít máu. Nếu mức độ chảy máu nhiều (do khâu cầm máu không tốt),
không tự cầm, cần kiểm tra lại vết mổ để cầm máu bằng đốt điện hay khâu.
- Đau: dùng thuốc giảm đau loại paracetamol. 25
- Bí đái: thường gặp sau gây tê tủy sống, hoặc do người bệnh đau nhiều
cũng gây khó tiểu tiện. Nếu cần thiết phải đặt sonde bàng quang.
- Hẹp hậu môn: trong khi mổ, cần phẫu tích tỉ mỉ, đúng lớp, tránh gây chảy
máu nhiều phải khâu cầm máu và đốt điện nhiều làm hoại tử cầu da niêm mạc.
Đây là nguyên nhân gây hẹp hậu môn. Hoặc cắt mất nhiều niêm mạc do búi trĩ
to, khi khâu lại mép niêm mạc làm hẹp hậu môn. Trong trường hợp này có thể
rạch mở nhỏ niêm mạc giữa 2 đường khâu.
- Mất tự chủ hậu môn (xem bài phẫu thuật cắt trĩ phương pháp Milligan -
Morgan).

26