ĐIỀUTRỊ RỐI LOẠN ĐÔNG MÁU TRONG NGOẠI KHOA

I. ĐẠI CƯƠNG

Rối loạn đ ng máu là một vấn đ ề thư ng gặp trong ngoại khoa, do nhiều
nguyên nhân và biểu hiện lâm sàng đa d ạng. Mỗi nguyên nhân cần phải có
những biện pháp đi ều trị đặc hiệu và hỗ tr khác nhau. Trong những năm g ần
đây nh ững hiểu biết sâu hơn v ề bệnh nguyên và đi ều trị lâm sàng các rối loạn
đ ng máu đã giúp ích cho vi ệc chẩn đoán và xác đ ịnh chiến lư c đi ều trị tối ưu.

II. CHỈ ĐỊNH

- Giảm tiểu cầu: khi tiểu cầu < 10="" g/l="" hoặc="" 20="" g/l="" có="" nhiễm="" trùng="" hoặc="" có="">
nguy cơ chảy máu, hoặc dưới 50 G/l cần tiến hành các thủ thuật, phẫu thuật.
- Rối loạn đ ng máu do thiếu hụt hay suy giảm các yếu tố đ ng máu.

III.CHỐNG CHỈ ĐỊNH

1. Chống chỉ định tuyệt đối
- Suy tim cấp
- Ngư i bệnh có tắc mạch phổi, phù phổi cấp
2. Chống chỉ định tương đối
- Ngư i bệnh có viêm cuống phổi
- Tăng huyết áp, xơ cứng động mạch. Những trư ng h p này nếu có chỉ
định phải thật cẩn thận, phải truyền lư ng nhỏ và truyền chậm.

IV. CHUẨN BỊ

1. Người thực hiện
- 01 bác sĩ
- 01 điều dưỡng
2. Phương tiện
- Bộ dụng cụ sát khuẩn : khay tiêm, gạc sát khuẩn, găng tay v khuẩn.
- Lam kính, bơm tiêm.
- Dụng cụ khác : Hộp đựng vật sắc nhọn, thùng đựng rác thải theo quy
định.
- Thuốc cấp cứu và dụng cụ tối thiểu để xử trí khi có tai biến truyền máu:
Adrenalin, kháng Histamin, corticoid dạng tiêm, heparin, l i tiểu đư ng tiêm,
bóp ambu, oxy, mask thở oxy, bộ dụng cụ đặt nội khí quản.
3. Người bệnh
73
- Th ng báo cho ngư i bệnh hoặc ngư i nhà về l i ích và nguy cơ có thể
xảy ra do truyền máu.
- Ngư i bệnh hoặc ngư i nhà ngư i bênh phải xác nhận và ký vào bệnh
án nếu đồng ý hoặc từ chối việc truyền máu, chế phẩm máu.
4. Hồ sơ bệnh án
- Bác sĩ phải ghi đầy đủ chẩn đoán, chỉ định truyền máu.

V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH

1. Kiểm tra hồ sơ
Kiểm tra lại chỉ định, chống chỉ định, y lệnh bác sĩ, và cam kết đồng ý
thực hiện tru yền máu.
2. Kiểm tra người bệnh
Kiểm tra toàn trạng ngư i bệnh: mạch, nhiệt độ, huyết áp, bão hòa oxy.
3. Thực hiện kỹ thuật
- Đối chiếu th ng tin của ngư i bệnh, đơn vị máu và phiếu truyền máu.
- Kiểm tra hạn sử dụng và và bề ngoài đơn vị máu.
- Định l ại nhóm máu tại giư ng: khi truyền tiểu cầu, huyết tương: sử dụng
huyết thanh mẫu hoặc card đã gắn sẵn huyết thanh mẫu để định nhóm ABO
mẫu máu của ngư i bệnh; đồng th i trộn 2 giọt chế phẩm với 1 giọt máu ngư i
bệnh và kiểm tra ngưng kết trên phiến kín h).
- Kết nối dây truyền máu với túi máu, đuổi hết khí ra khỏi dây truyền
máu.
- Kết nối dây truyền máu với đư ng truyền tĩnh mạch có sẵn và điều chỉnh
tốc độ máu chảy theo y lệnh của bác sĩ.

VI. THEO DÕI

- Kiểm tra các chỉ số lâm sàng trước khi truyền máu: huyết áp, mạch,
nhiệt độ của ngư i bệnh
- Trước khi truyền máu, lắc nhẹ túi máu, kh ng lắc mạnh. Sử dụng bộ dây
truyền máu có bầu lọc máu để truyền máu cho ngư i bệnh.
- Theo dõi liên tục ngư i bệnh tối thiểu trong vòng 15 phút đầu của quá
trình truyền máu để phát hiện và xử trí kịp th i tác dụng kh ng mong muốn liên
quan đến truyền máu.
- Ghi ch p đầy đủ các dấu hiệu sinh tồn, diễn biến quá trình trạng ngư i
bệnh các xử trí nếu có vào phiếu truyền máu tại các th i điểm
+ Bắt đầu truyền máu.
+ Theo định kỳ 10 – 30 phút tùy theo tình trạng lâm sàng.
+ Ngừng truyền máu hoặc kết thúc truyền máu.
74

VII. TAI BIẾN

VÀ XỬ TRÍ
- Phản ứng nhẹ phát ban, mẩn ngứa, nổi mề đay trên da
- Phản ứng trung bình lo lắng, mệt, đỏ da, mê đay, r t run, sốt, mạch
nhanh, đau đầu: ngừng truyền máu, duy trì đư ng truyền tĩnh mạch bằng dung
dịch NaCl 0.9%, ủ ấm khi có r t run, hạ sốt khi sốt, dùng thuốc chống dị ứng,
theo dõi nước tiểu về màu sắc và lưu lư ng.
- Phản ứng nặng, nguy hiểm tính mạng ngư i bệnh: Sốt cao, đau ngực,
đau đầu, đau lưng, khó thở, buồn n n, n n, huyết áp hạ, mạc