Cắt amidan là một phẫu thuật thường gặp trong lĩnh vực Tai Mũi Họng.
Mục đích của phẫu thuật là lấy toàn bộ hai khối amidan bị bệnh không còn chức
năng sinh lý ra khỏi họng miệng. Để lấy hết tổ chức amidan, tránh bỏ sót, cầm
máu kỹ, giảm tối đa đau đớn và tâm lý sợ hãi, đặc biệt là trẻ em trong suốt quá
trình phẫu thuật thì phương pháp gây mê nội khí quản là sự lựa chọn trong
phẫu thuật cắt amidan hiện nay.
I. ĐẠI CƯƠNG
Cắt amidan là một
phẫu thuật thường gặp trong lĩnh vực Tai Mũi Họng.
Mục đích của phẫu thuật là lấy toàn bộ hai khối amidan bị bệnh không còn chức
năng sinh lý ra khỏi họng miệng. Để lấy hết tổ chức amidan, tránh bỏ sót, cầm
máu kỹ, giảm tối đa đau đớn và tâm lý sợ hãi, đặc biệt là trẻ em trong suốt quá
trình phẫu thuật thì phương pháp gây mê nội khí quản là sự lựa chọn trong
phẫu thuật cắt amidan hiện nay.
II. CHỈ ĐỊNH
- Có nhiều đợt viêm cấp 5 đợt / 1 năm, trong 2 năm liền.
- Amidan quá to ảnh hưởng tới chức năng thở, ăn, phát âm.
- Amidan viêm mạn tiềm tàng, đã có biến chứng tại chỗ, gần và xa.
III.CHỐNG CHỈ ĐỊNH
1. Tạm thời
- Đang viêm cấp, nhiễm khuẩn cục bộ hay toàn thân.
- Đang có bệnh mạn tính, chưa ổn định.
- Đang có dịch ở địa phương.
- Phụ nữ đang thời gian có thai, có kinh nguyệt.
2. Tuyệt đối
Trong các bệnh tim mạch, rối loạn về máu, suy giảm miễn dịch toàn thân,
đái đường, Basedow... hen, lao đang tiến triển.
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện
Các bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng từ chuyên khoa định hướng trở lên
được đào tạo về cắt amidan gây mê.
2. Phương tiện
Bộ dụng cụ phẫu thuật cắt amidan bằng thòng lọng (Anse) như banh
miệng, spatule bóc tách, kẹp cầm máu, que vén trụ, thòng lọng, ống hút, kim
chỉ. Dao điện monopolar hay bipolar (nếu cắt amidan bằng dao điện). Ngoài ra,Chương IV: Lĩnh vực họng - thanh quản
Hướng dẫn quy trình kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành tai mũi họng
232
các phương pháp cắt amidan hiện đại khác được ứng dụng trên thế giới cũng đã
áp dụng ở một số bệnh viện lớn ở Việt Nam như dao siêu âm, Microdebrider,
Coblation, Laser.
3. Người bệnh
Phải được khám tổng quan và khám họng, làm xét nghiệm đầy đủ:
+Công thức máu, thời gian máu chảy, máu đông, chức năng đông máu
toàn phần, test HIV.
+Chức năng gan, thận.
+Chụp X Quang phổi.
- Bác sĩ gây mê khám người bệnh trước mổ. Trong trường hợp người bệnh
có những bệnh lý nặng ảnh hưởng đến phẫu thuật như tim mạch, gan, thận thì
phải hội chẩn với các bác sĩ chuyên khoa về khả năng phẫu thuật.
- Giải thích cho người bệnh về cách thức tiến hành phẫu thuật, các tai
biến có thể xảy ra trong quá trình phẫu thuật và cách tự chăm sóc hậu phẫu.
4. Hồ sơ bệnh án
Hoàn thành hồ sơ bệnh án theo như quy định chung của Bộ Y tế.
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Kiểm tra hồ sơ
1. Kiểm tra người bệnh
3. Vô cảm
Phẫu thuật có thể thực hiện dưới gây tê, châm tê và gây mê nội khí quản,
trong quy trình phẫu thuật này chỉ giới thiệu cắt amidan bóc tách bằng thòng
lọng (Anse) dưới gây mê.
4. Tư thế
- Người bệnh nằm ngửa, kê gối dưới vai để cổ ngửa ra.
- Phẫu thuật viên chính ngồi hoặc đứng về phía trên đầu người bệnh,
người phụ đứng đối diện với phía cắt Amidan để thuận tiện quan sát để phụ mổ.
5. Kỹ thuật
Sát trùng rộng rãi vùng mũi, môi, miệng, có thể đổ dung dịch Betadin pha
loãng vào họng rồi hút ra.Chương IV: Lĩnh vực họng - thanh quản
Hướng dẫn quy trình kỹ thuật khám bệnh, chữa bệnh chuyên ngành tai mũi họng
233
Tùy theo phương pháp cắt amidan nào mà sử dụng phương tiện khác
nhau, bóc tách thì dùng bay (spatule), đông điện thì dùng monopolar, bipolar
hay tùy các phương tiện hiện đại như dao siêu âm, dao cắt hút (Micro debrider),
Coblation, Laser.
Nhưng cần lưu ý ống nội khí quản gây mê đặt ở giữa có thể trở ngại cho
phẫu thuật, nên thông báo cho bác sĩ gây mê thay đổi đặt bên phải để cắt
amidan trái, đặt bên trái để cắt amidan phải.
Bóc tách đúng bình diện amidan mới không sót và ít chảy máu, không để
lại cuống amidan quá dài dễ tái phát nhưng cũng không để quá ngắn khó buộ
