Tràn dịch màng tinh hoàn có nhiều thể bệnh:
- Tràn dịch màng tinh hoàn lưu thông với phúc mạc do còn ống phúc tinh mạc
hay gặp ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, có thể phối hợp với thoát vị bẹn, tinh hoàn lạc chỗ.
- Tràn dịch ống phúc tinh mạc, do ống phúc tinh mạc không tắc hoàn toàn, còn
thông cực dưới với màng tinh hoàn.
- Tràn dịch màng tinh hoàn khu trú như thành nang bọc quanh tinh hoàn.
Có nhiều kỹ thuật mổ tràn dịch màng tinh hoàn như qua đường bẹn, qua lỗ bẹn
nông (đối với trẻ em trên 18 tháng nên đi qua đường này) hoặc đi trực tiếp qua đường
bìu.
Có thể tiến hành cắt lộn màng tinh hoàn hoặc cắt bớt lá thành màng tinh hoàn
hay lộn xếp lá thành màng tinh hoàn.
I. ĐẠI CƯƠNG
Tràn dịch màng tinh hoàn có nhiều thể bệnh:
- Tràn dịch màng tinh hoàn lưu thông với phúc mạc do còn ống phúc tinh mạc
hay gặp ở trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, có thể phối hợp với thoát vị bẹn, tinh hoàn lạc chỗ.
- Tràn dịch ống phúc tinh mạc, do ống phúc tinh mạc không tắc hoàn toàn, còn
thông cực dưới với màng tinh hoàn.
- Tràn dịch màng tinh hoàn khu trú như thành nang bọc quanh tinh hoàn.
Có nhiều kỹ thuật mổ tràn dịch màng tinh hoàn như qua đường bẹn, qua lỗ bẹn
nông (đối với trẻ em trên 18 tháng nên đi qua đường này) hoặc đi trực tiếp qua đường
bìu.
Có thể tiến hành cắt lộn màng tinh hoàn hoặc cắt bớt lá thành màng tinh hoàn
hay lộn xếp lá thành màng tinh hoàn.
II. CHỈ ĐỊNH
Tràn dịch màng tinh hoàn lượng nhiều làm mất cân đối bìu hoặc làm người
bệnh đau tức nhiều vùng bìu, ảnh hưởng cuộc sống.
III.CHỐNG CHỈ ĐỊNH
- Người bệnh có chống chỉ định
phẫu thuật.
- Tràn dịch màng tinh hoàn do ung thư tinh hoàn
IV. CHUẨN BỊ
1. Người thực hiện:
- Phẫu thuật viên (PTV) chuyên khoa Nam học – Tiết niệu – Ngoại chung.
- Kíp mổ gồm 3 người: 1 PTV chính và 2 PTV phụ
2. Người bệnh:
- Giải thích kỹ cho người bệnh và người thân về các tai biến, biến chứng có thể
xảy ra khi phẫu thuật.
- Yêu cầu người bệnh tối hôm trước ăn nhẹ, sáng ngày mổ nhịn ăn.
- Chuẩn bị ruột: Thụt tháo tối trước mổ.
3. Phương tiện: Bộ dụng cụ trung phẫu
4. Dự kiến thời gian phẫu thuật: 60 phút
V. CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH
1. Tư thế:
- Tư thế người bệnh, người bệnh nằm ngửa hai chân duỗi thẳng và đầu kê cao
khoảng 15 độ.
- Cách bố trí phòng mổ:
+ Bác sĩ gây mê ở phía trên đầu người bệnh.
+ Phẫu thuật viên chính đứng cùng bên với bên mổ và phụ đứng ở phía đối
diện.
+ Bàn dụng cụ đặt ở dưới chân người bệnh, y tá dụng cụ đứng cùng bên với
phẫu thuật viên phụ.
2. Vô cảm:
Gây tê tuỷ sống hay gây tê tại chỗ ở gốc bìu bằng lidocain 1%
3. Kỹ thuật:
Bước 1: Dùng ngón tay cái và ngón trỏ bên trái kẹp đẩy dưới gốc của khối tràn
dịch màng tinh hoàn ra phía ngoài da bìu. Kẹp chặt để căng da và chèn mạch máu.
Bước 2: Rạch da bìu một đường rạch khoảng 3-5 cm (tuỳ khối lượng tràn
dịch). Qua đường rạch tới thẳng lớp màng tinh hoàn, qua lớp Dartos, các lớp tổ chức
liên kết và một số mạch nhỏ dưới da. Bước 3: Dùng khoảng 3-4 cái kẹp răng chuột (Allis), kẹp vào mép đường rạch
và các tổ chức dính với màng tinh hoàn, tay trái vẫn giữ cho căng vết mổ, kiểm tra và
cầm máu. Tách lớp Dartos ra khỏi màng tinh hoàn để có thể mở rộng rõ để giữ được
tinh hoàn.
Bước 4: Mở lớp màng tinh hoàn, hút hết dịch màng tinh hoàn (làm xét nghiệm
tế bào, cấy vi khuẩn,...). Đưa tinh hoàn ra ngoài lớp màng tinh hoàn.
Bước 5: Khâu lớp màng tinh hoàn: có hai cách:
- Phương pháp lộn xếp lá thành màng tinh hoàn (phẫu thuật Lord): Khâu lớp màng
tinh hoàn từ mép cắt vào mặt trong (mặt phúc mạc) cách nhau một cm bằng chỉ tiêu
3/0- 4/0, khâu lần lượt vòng quanh cuống tinh hoàn (6-8 mũi) để tạo những nếp gấp
của mào tinh hoàn, cho đến sát tinh hoàn.
- Phương pháp khâu lộn màng tinh hoàn (phẫu thuật Jaboulay): Khâu lộn ngược
màng tinh hoàn từ vùng mào tinh hoàn lên thừng tinh phía trên.
Đưa nhẹ nhàng tinh hoàn trở lại bìu như nằm trong một cái túi được tạo bởi lớp
Dartos. Tháo dần các kẹp Allis và khâu thành bìu bao gồm lớp Dartos, các lớp tổ chức
liên kết, để đóng kín lớp tổ chức dưới da. Tiếp tục đóng kín lớp da bìu.
Trường hợp cầm máu chưa kỹ hoặc dịch thoát ra nhiều, để đề phòng khối máu
hoặc dịch tụ trong ổ mổ, có thể đặt dẫn lưu ổ mổ
VI. THEO DÕI
VÀ NGUYÊN TẮC XỬ TRÍ TAI BIẾN – BIẾN CHỨNG
1. Theo dõi:
- Theo dõi các chức năng sống và tại chỗ vùng mổ - vết mổ.
- Các biến chứng phẫu thuật thông thường đều có thể gặp trong phẫu thuật tràn
dịch màng tinh hoàn. Có một số bằng chứng cho thấy phẫu thuật Lord ít biến chứng
hơn. Biến chứng thường gặp nhất là tụ máu (thường tụ máu trong bìu). Có thể có khối
máu tụ hoặc khối dịch tụ nếu không cầm máu kỹ và không đặt dẫn lưu.
- Các biến chứng khác có thể gặp nhưng ít gặp hơn nhiều, đó là nhiễm khuẩn,
áp xe bìu, tràn dịch tái phát. Tràn dịch màng tinh hoàn tái phát rất hiếm gặp, vì các lớp
khâu gấp lớp màng tinh hoàn được đóng kín, không để khoảng trống cho dịch xuất tiết
tụ lại.
2. Xử trí tai biến:
- Khối máu tụ hoặc khối dịch tụ mức độ nhẹ thì không cần phải can thiệp phẫu
thuật. Nếu ở mức độ nặng thì phẫu thuật lấy khối máu – dịch tụ.
- Nhiễm khuẩn: điều trị kháng sinh phù hợp.
- Áp xe bìu: phẫu thuật trích rạch mở áp xe
- Tràn dịch màng tinh hoàn tái phát: phẫu thuật lại.
